Ngày Dân số thế giới là sự kiện thường niên diễn ra vào ngày 11/7 hằng năm, nhằm nâng cao nhận thức của toàn thế giới về các vấn đề dân số toàn cầu. Kỷ niệm Ngày Dân số thế giới (11/7) và sự kiện 30 năm thực hiện chương trình hành động về dân số và phát triển toàn cầu, năm 2024, Việt Nam chọn chủ đề “Đầu tư cho công tác dân số là đầu tư cho phát triển bền vững” nhằm tạo sự chuyển biến căn bản về nhận thức, hành động của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân về công tác dân số trong tình hình mới.
Tại Việt Nam, công tác Dân số trong 30 năm qua đã có những thành tựu quan trọng góp phần to lớn vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước: tốc độ gia tăng dân số đã được khống chế thành công, nước ta bước vào thời kỳ dân số vàng từ 2007; tuổi thọ trung bình của người dân được nâng cao, đạt 74,5 tuổi theo kết quả sơ bộ trong Niên giám thống kê năm 2023; tầm vóc, thể lực người Việt Nam có bước cải thiện. Việt Nam đã vượt qua các xu hướng toàn cầu về giảm tỷ lệ tử vong bà mẹ trong 30 năm qua và tỷ lệ sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại đạt mức cao trên Thế giới; dân số đã có sự phân bố hợp lý hơn, gắn với quá trình đô thị hoá, công nghiệp hóa và yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh; dịch vụ DS-KHHGĐ được mở rộng, chất lượng ngày càng cao…
Ban Chỉ đạo Dân số và phát triển tỉnh tổ chức diễu hành, cổ động hưởng ứng ngày Dân số thế giới 11/7
Cùng với cả nước, 30 năm qua, công tác dân số tỉnh Phú Thọ trải qua nhiều biến động, luôn nỗ lực và đạt nhiều kết quả quan trọng làm thay đổi lớn cả về quy mô, cơ cấu và chất lượng dân số theo hướng có lợi cho sự phát triển. Đặc biệt thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới, Tỉnh ủy Phú Thọ đã ban hành Kế hoạch số 47-KH/TU ngày 22/12/2017 thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW; UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 2516/KH-UBND, ngày 12/6/2020 về kế hoạch hành động giai đoạn 2020-2025 của tỉnh Phú Thọ thực hiện Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030 đã định hướng chuyển trọng tâm chính sách dân số từ dân số-kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển: Giải quyết toàn diện, đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bố, chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ tác động qua lại với phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh. Nhờ đó, cơ cấu dân số thay đổi tích cực, số lượng và tỷ trọng dân số phụ thuộc giảm, dân số trong độ tuổi lao động tăng mạnh. Tỷ lệ trẻ em dưới 15 tuổi giảm còn 25%; tỷ lệ người từ 15-64 tuổi duy trì ở mức trên 65%. Cơ cấu lao động dịch chuyển theo hướng tích cực. Tỷ lệ lao động trong lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ tăng từ 20,1% lên 53,1%; lao động nông nghiệp giảm từ 79,9% xuống còn 46,9%. Chất lượng dân số được cải thiện, chỉ số phát triển con người (HDI) đạt mức trung bình của cả nước. Tầm vóc thể lực của người dân trong tỉnh được cải thiện. Tuổi thọ trung bình tăng tương đương mức trung bình của cả nước. Các chỉ số về chăm sóc sức khỏe sinh sản có nhiều tiến bộ đáng kể, mức sinh thấp và dần ổn định là yếu tố quan trọng góp phần cải thiện tình trạng sức khoẻ bà mẹ, sức khoẻ trẻ em. Tỷ lệ suy dinh dưỡng và tỉ suất tử vong trẻ em thấp hơn mức bình quân chung của cả nước. Đến nay, trên 60% bà mẹ mang thai và trẻ sơ sinh được tầm soát, chẩn đoán, can thiệp sớm một số bệnh, tật. Mạng lưới cung cấp dịch vụ dân số được phát triển rộng khắp, gần dân; chất lượng ngày càng cao. Phú Thọ là tỉnh tiên phong trong các tỉnh Trung du miền núi phía Bắc triển khai thành công công nghệ hỗ trợ sinh sản. Công tác dân số đã thực sự đóng góp lớn vào sự tăng trưởng kinh tế, tiến bộ xã hội và bền vững về môi trường; đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống của từng người, từng gia đình và toàn xã hội. Tại tỉnh ta, trong giai đoạn 2001-2010, GDP bình quân đầu người tăng 2,66 lần; giai đoạn 2011-2020, GDP năm 2020 tăng gần 2 lần (giá so sánh) và tăng gần 4 lần (giá hiện hành) so với năm 2011.
Ban dân số xã Hùng Việt phối hợp với Trường Trung học cơ sở Cát Trù, xã Hùng Việt tuyên truyền về sức khỏe sinh sản vị thanh niên
Bên cạnh thời cơ, thuận lợi, công tác dân số của tỉnh cũng có nhiều khó khăn thách thức. Phú Thọ là tỉnh có quy mô dân số lớn (đứng thứ 21/63 tỉnh, thành phố), mật độ dân số cao: 435 người/km2 (cả nước: 321 người/km2), mức sinh vẫn còn cao. Số phụ nữ bước vào độ tuổi sinh đẻ ở tỉnh tiếp tục tăng trong nhiều năm tới sẽ trực tiếp tác động, tạo áp lực lên mục tiêu giảm sinh của tỉnh. Tâm lý muốn có nhiều con, ưa thích con trai, định kiến giới vẫn còn sâu sắc. Mặc dù đang ở thời kỳ dân số vàng nhưng mới chỉ đạt tiêu chí về số lượng; chất lượng nguồn nhân lực còn hạn chế; chưa có giải pháp đồng bộ để phát huy lợi thế dân số vàng. Tốc độ già hóa dân số nhanh trong khi các điều kiện kinh tế – xã hội chưa được chuẩn bị tốt để kịp thích ứng. Mất cân bằng giới tính khi sinh ngày càng lan rộng, cả thành thị và nông thôn, tỷ số mất cân bằng giới tính khi sinh tuy có giảm nhưng vẫn đang ở mức khá cao. Nếu không có những biện pháp can thiệp quyết liệt sẽ gây nhiều hệ lụy cho sự phát triển bền vững…
Tuyên truyền về chính sách dân số và các biện pháp tránh thai hiện đại cho người lao động tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh
Nhằm thực hiện tốt mục tiêu công tác dân số trong tình hình mới, Ban Chỉ đạo dân số và phát triển của tỉnh, Ban Chỉ đạo dân số và phát triển các huyện, thị, thành đã và đang tập trung tăng cường công tác truyền thông nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể và toàn xã hội về vai trò, tầm quan trọng của công tác dân số đối với sự phát triển nhanh và bền vững của quê hương, đất nước. Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh vận động, tuyên truyền, giáo dục chuyển đổi hành vi về dân số và phát triển, góp phần giảm tốc độ mất cân bằng giới tính khi sinh, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, chăm sóc SKSS vị thành niên, thanh niên, tư vấn và khám sức khỏe trước hôn nhân; tăng tỷ lệ sử dụng dịch vụ tầm soát, chẩn đoán và điều trị một số bệnh tật trước sinh và sơ sinh, tăng số người mới sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại. Trong đó tập trung triển khai các loại hình cung cấp thông tin, dịch vụ chăm sóc SKSS, KHHGĐ, nâng cao chất lượng dân số cho người dân tại các vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số…; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số; phân bố dân số hợp lý, góp phần vào công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế – xã hội nhanh và bền vững của tỉnh./.
Hiền Nguyễn
Tags: dân số
